- Szczegóły
-
Opublikowano: wtorek, 26, październik 2021 18:44
-
Odsłony: 4219
Ważne informacje
***
Komunikat KR PZD:
zmieniają się zasady wycinki drzew i krzewów
W dniu 28 sierpnia br. weszły w życie nowe zasady dotyczące wycinki drzew i krzewów. Te zasady określono w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (zwanej dalej: „ustawą”), która ostatnio została gruntownie zmieniona przez nowelizację z 25 czerwca 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045). Co ta zmiana oznacza dla działkowców?
Na wstępie należy przypomnieć, że wycięcie drzewa lub krzewu wiąże się zasadniczo z koniecznością uzyskania zgody właściwego organu administracji publicznej. Nie wszyscy muszą jednak spełnić ten obowiązek. Ustawa wprowadziła bowiem pewne zwolnienia.
I właśnie w tym zakresie zaszły najistotniejsze zmiany dla działkowców.
W tym kontekście ważne jest to, że bez formalności można usuwać nie tylko krzewy owocowe, ale także i ozdobne. Wynika to z treści nowego art. 83f ust. 1, który przewiduje, że bez zezwolenia będzie można usuwać zarówno krzewy, których wiek nie przekracza 10 lat, jak i „krzewy na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni”. Z treści uzasadnienia do projektu nowelizacji wynika wprost, że intencją tego zapisu jest objęcie zwolnieniem wszelkich krzewów znajdujących się m.in. na terenach ogrodów przydomowych oraz działek w rodzinnych ogrodów działkowych. Tym samym można uznać, że usunięcie jakiekolwiek krzewu z działki w ROD nie będzie już obwarowane obowiązkiem uzyskania stosownego zezwolenia.
Wprowadzane zmiany dotyczą również zasad wycinki drzew. Z perspektywy działkowca ważne jest, że zrezygnowano z dotychczasowego wymogu uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa uzależnionego od wieku rośliny (wymóg ten dotyczy drzew, których wiek przekracza 10 lat).
Jednakże bez zezwolenia można usunąć w szczególności:
drzewa owocowe i drzewa, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
35 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
25 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Powyższe oznacza, że na usunięcie niektórych kategorii drzew nadal konieczne jest uzyskania zezwolenia. Takie zezwolenie wydaje zasadniczo wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Zainteresowany musi więc najpierw złożyć odpowiedni wniosek, który uruchamia całą procedurę zmierzającą do wydania decyzji. Kto zatem składa wniosek? Odpowiedzi udziela art. 16 ust. 2 ustawy o ROD. Z tego przepisu wynika, że jeżeli istnieje potrzeba usunięcia drzewa z terenu działki, to wniosek powinien złożyć działkowiec, gdyż to on jest właścicielem wszystkich nasadzeń znajdujących się na działce. Natomiast w przypadku zamiaru usunięcia drzewa lub krzewu z terenu ogólnego ogrodu, to stowarzyszenie ogrodowe (zarząd ROD) występuje o wydanie odpowiedniego zezwolenia.
Pamiętać należy, że za usunięcie drzew lub krzewów ponosi się zazwyczaj opłaty. Obciążają one posiadacza nieruchomości; nalicza je i pobiera organ, który zezwolił na ich usunięcie. Ich wysokość podaje w zezwoleniu. Ale Uwaga: ustawa zawiera wiele zwolnień od obowiązku naliczenia takiej opłaty. W szczególności dotyczy to sytuacji usunięcia drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie, a także drzew lub krzewów, na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wynika stąd, że działkowcy są zasadniczo zwolnieni z tej opłaty, zwłaszcza że na terenie ROD nie ma prawnej możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.
Na zakończenie trzeba przestrzec, że naruszenie powyższych zasad wiąże się z negatywnymi konsekwencjami finansowymi.
Ustawa bowiem przewiduje, że wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia;
usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;
zniszczenie drzewa lub krzewu;
uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa.
Kara wynosi zasadniczo tyle, ile dwukrotna opłata za usunięcie drzew lub krzewów. Jej nieuiszczenia w terminie powoduje, że ustalona kara wraz z odsetkami za zwłokę podlega przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zanim więc przystąpimy do wycięcia drzewa z naszej działki, upewnijmy się, czy spełniliśmy wszystkie obowiązki z tym związane, aby niepotrzebnie nie narazić się na poważne sankcje finansowe.
Tomasz Terlecki radca prawny KR PZD
***
KOMUNIKAT Krajowego Zarządu Polskiego Związku Działkowców z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie obowiązku zgłaszania źródeł ciepła i spalania paliw do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków - 07.07.2021
KOMUNIKAT
Krajowego Zarządu
Polskiego Związku Działkowców
z dnia 6 lipca 2021 r.
w sprawie obowiązku zgłaszania źródeł ciepła i spalania paliw do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków
W dniu 1.07.2021 r. została uruchomiona Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (zwana CEEB), do której właściciel lub zarządca budynku lub lokalu jest zobowiązany zgłaszać posiadane źródła ciepła lub spalania paliw do 1 MW.
Obowiązek ten został wprowadzony ustawą z dnia 29.10.2020 r. o zmianie ustawy o wpieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw i wszedł w życie z dniem 1 lipca b.r. (zgodnie z terminem określonym w komunikacie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 25 marca 2021 r. w sprawie określenia dnia wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających złożenie deklaracji o źródłach ciepła lub źródłach spalania paliw z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego centralną ewidencję emisyjności budynków). Aktualnie wynika on z art. 27a – 27 g ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Zgłoszenia źródeł ciepła lub spalania paliw do 1 MW należy dokonać poprzez złożenie deklaracji elektronicznie na stronie internetowej https://zone.gunb.gov.pl/ (konieczne jest jednak posiadanie profilu zaufanego albo dowodu elektronicznego przez składającego deklarację) albo pisemnie. Wersję papierową deklaracji należy złożyć w urzędzie miasta/gminy właściwym ze względu na umiejscowienie budynku (osobiście lub listownie). Wzór deklaracji (m.in. dla nieruchomości niezamieszkanych – formularz B) dostępny jest na stronie internetowej Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (https://www.gunb.gov.pl/strona/centralna-ewidencja-emisyjnosci-budynkow-faq), na której znajdują się również odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Ww. deklarację należy złożyć w następujących terminach:
• deklarację, która dotyczy źródła ciepła i spalania paliw, które zostało uruchomione przed 1 lipca należy złożyć w terminie 12 miesięcy (czyli najpóźniej do 30.06.2022 r.).
• dla nowego źródła ciepła, które zostało uruchomione po 1 lipca, deklarację należy złożyć w terminie 14 dni.
Obowiązek zgłaszania źródeł ciepła i źródeł spalania paliw do 1 MW dotyczy wszystkich właścicieli lub zarządców budynków lub lokali posiadających takie instalacje. Dotyczy więc zarówno budynków/ lokali zlokalizowanych na nieruchomości zamieszkanych, jak i niezamieszkanych. Oznacza to, że obowiązek składania deklaracji dotyczy również PZD - zarządów ROD w zakresie np. świetlic ogrodowych podłączonych do miejskiej lub lokalnej sieci ciepłowniczej, posiadających kotły na paliwa stałe itd. (do 1 MW), jak i poszczególnych działkowców, posiadających altany działkowe wyposażone m.in. w ogrzewanie elektryczne, w kominki, kozy itd. (do 1 MW). Przy czym, zarządy ROD jako właściciele budynków na terenie ROD, jak i działkowcy jako właściciele altan działkowych (zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o ROD), są zobowiązani do realizacji ww. obowiązku we własnym zakresie tj. poprzez wypełnianie i składanie deklaracji (osobno przez zarządy ROD, osobno przez poszczególnych działkowców).
Szczegółowe rodzaje źródeł ciepła oraz źródeł spalania paliw do 1 MW oraz dane ich dotyczące, które podlegają zgłoszeniu zostały szczegółowo określone ww. deklaracji. Wątpliwości dotyczące wypełnienia deklaracji oraz inne pytania można kierować bezpośrednio na adres e-mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Zwracamy się do zarządów ROD o realizację ww. obowiązku w terminie! Czyn ten, polegający na braku złożenia deklaracji zagrożony jest karą grzywny, stosownie do art. 27 h ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Krajowy Zarząd
Polskiego Związku Działkowców
Warszawa, dnia 6 lipca 2021 r.
***
Czy pies na spacerze zawsze musi być na smyczy i w kagańcu?
Regulamin ROD § 68 [Zakazy porządkowe] pkt 10
Działkowcom i innym osobom przebywającym na terenie ROD zabrania się wprowadzania i trzymania na terenie ROD psów bez smyczy i kagańca
oraz stałego utrzymywania kotów i psów na działce,
Przepisy prawa, które wprowadzają obowiązek prowadzenia psów na smyczy i/lub w kagańcu
Kodeks wykroczeń
Zgodnie z art. 77 § 1 kodeksu wykroczeń § 1. Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany. Zgodnie z § 2 tego przepisu Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.
Art. 166 kodeksu wykroczeń wskazuje, że Kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnościami związanymi z polowaniem, podlega karze grzywny albo karze nagany.
Zwykłe środki ostrożności przy trzymaniu zwierząt
Nie ma ustawowej definicji zwykłych środków ostrożności przy trzymaniu zwierząt. Nie ma zatem odgórnego nakazu, ze w przypadku psów na spacerze musi to być smycz i kaganiec. W zasadzie zwykłe środki ostrożności to takie, które są właściwe dla danego gatunku zwierzęcia uwzględniającego jego indywidualne cechy i potencjalne zagrożenie - niekoniecznie smycz i kaganiec. Wytycznymi są tu zdrowy rozsądek posiadacza psa (lub innego zwierzęcia). Ważne, by posiadacz zwierzęcia posiadał nad nim faktyczną kontrolę.
Powyższe oznacza, że jeżeli mamy niewielkiego psa jak york lub psa, który odbył szereg szkoleń, jako zwykły środek ostrożności może być potraktowana sama smycz. Można nawet bronić stanowiska, że w niektórych i przypadkach (miejsca mniej uczęszczane) można prowadzić psa luzem - bez smyczy i bez kagańca. Z drugiej strony nawet zwykła smycz i kaganiec mogą nie być wystarczające w przypadku psa uznawanego za niebezpieczny i wymagać mogą wzmocnionych akcesoriów.
Nakazane środki ostrożności przy trzymaniu zwierząt
Nakazane środki ostrożności przy trzymaniu zwierząt są określone w przepisach lokalnych. Wiele gmin wprowadziło bardzo restrykcyjne przepisy dotyczące wyprowadzania psów, nakazując trzymanie psa na smyczy i w kagańcu zawsze poza terenem zamkniętej nieruchomości. Tak restrykcyjne przepisy zostają jednak w ostatnim czasie skutecznie kwestionowane przez sądy administracyjne, które wskazują, że środki ostrożności przy trzymaniu zwierząt nie mogą być ustanawiane w sposób kategoryczny i niedopuszczający wyjątków. Przepisy muszą zatem uwzględniać specyficzne cechy biologiczne zwierząt, w tym ich wiek, fizjologię i stan zdrowia.
Dlatego coraz więcej gmin różnicuje obowiązki dotyczące posiadania psów wprowadzając np. możliwość uzyskania od weterynarza zaświadczenia, ze pies nie może chodzić na smyczy lub w kagańcu albo ma ograniczenia wiekowe (zbyt młody, za stary).
Obowiązki właściciela psa w Szczecinie
I. Trzymanie zwierząt w mieście, związane jest obowiązkami zawartymi w Rozdziale 8 Uchwały Nr XVI/534/20 Rady Miasta Szczecin z dnia 9 kwietnia 2020 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miasto Szczecin, zatytułowanym:
Obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe, mające na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku
§ 27. 1. Właściciele i opiekunowie zwierząt domowych są zobowiązani do zachowania środków ostrożności zapewniających ochronę zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt, a także dołożenia starań, aby zwierzęta te nie były uciążliwe dla otoczenia, nie zakłócały spokoju domowego, a zwłaszcza ciszy nocnej.
2. Właściciele i opiekunowie zwierząt domowych zobowiązani są do sprawowania nad nimi właściwej opieki, w szczególności nie pozostawiania ich bez dozoru w miejscach publicznych.
3. Dozór nad psami oraz innymi zwierzętami domowymi poza miejscem ich stałego utrzymania, winien być adekwatny do gatunku, rasy i cech osobniczych, a także niekolidujący z przeznaczeniem danego obiektu czy terenu, gdzie zwierzę zostało wprowadzone.
4. W miejscach publicznych zwierzęta domowe mogą przebywać wyłącznie pod nadzorem osoby, która jest zdolna do sprawowania kontroli nad zachowaniem zwierzęcia.
5. Właściciele i opiekunowie wyprowadzający psy w miejsca publiczne, zobowiązani są do stosowania poniższych zasad:
5.1) pies winien być prowadzony na smyczy z zastrzeżeniem pkt 2;
5.2) zwolnienie psa ze smyczy jest dozwolone tylko wówczas, gdy pies ma założony kaganiec, a osoba nadzorująca psa, ma możliwość sprawowania nad nim pełnej kontroli, oznaczającej oczekiwaną reakcję psa na komendę opiekuna w każdej sytuacji, z zastrzeżeniem pkt 3;
5.3) psy należące do ras uznawanych za agresywne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne oraz mieszańce tych ras, a także psy, które zachowują się agresywnie w stosunku do ludzi lub innych zwierząt, należy prowadzić w kagańcu i na smyczy;
5.4) pies zwolniony ze smyczy powinien być prowadzony bezpośrednio przy osobie nadzorującej zwierzę, z zastrzeżeniem pkt 5 i 6;
5.5) na terenach otwartych i o małym natężeniu ruchu pieszych, pies nie musi być prowadzony bezpośrednio przy osobie nadzorującej zwierzę. W tym przypadku pies musi mieć założony kaganiec;
6) psy mogą być zwolnione ze smyczy oraz pozbawione kagańca w miejscach ogrodzonych przeznaczonych na wybiegi dla psów, z wyłączeniem psów wskazanych w pkt 3;
7) właściciele i opiekunowie zwierząt domowych zobowiązani są do podjęcia środków chroniących osoby trzecie przed niechcianym bezpośrednim kontaktem ze zwierzęciem.
6. Obowiązek nakładania kagańca, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 – 5, nie dotyczy psów: 1) u których występują przeciwwskazania: a) anatomiczne, b) zdrowotne; 2) szczeniaków do 9 m-ca życia.
7. Przeciwwskazania, o których mowa w ust. 6 pkt 1, winny być potwierdzone przez lekarza weterynarii w książeczce zdrowia psa lub na stosownym zaświadczeniu.
8. Właściciele i opiekunowie zwierząt domowych są zobowiązani do niezwłocznego uprzątnięcia zanieczyszczeń spowodowanych przez zwierzęta domowe w miejscach publicznych oraz na terenach przeznaczonych do wspólnego użytku.
9. W miejscach publicznych, na terenach przeznaczonych do wspólnego użytku, właściciele i opiekunowie zwierząt domowych zobowiązani są do przestrzegania zapisów porządkowych ustanowionych przez zarządców tych terenów.
Odpowiedzialność właściciela za zachowanie psa
Zgodnie za zapisami kodeksu wykroczeń (art. 77): Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Te nakazane, to właśnie środki wskazane w uchwale rady miasta, podjętej na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W przypadku Szczecina dotyczą one stosowania m.in. smyczy, a w szczególnych przypadkach, także kagańców. Niewykonanie tych obowiązków jest wykroczeniem z art. 77 kodeksu wykroczeń, pozostającym w „jednoczynowym zbiegu eliminacyjnym” ze znacznie poważniejszym, bo zagrożonym karą grzywny do 5.000 zł (a nie do 1000 zł) wykroczeniem z art. 10a ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Karę wymierza się na podstawie tego ostatniego jako surowszego.
Uprzątanie zanieczyszczeń
Właściciele i opiekunowie zwierząt domowych są zobowiązani do niezwłocznego uprzątnięcia zanieczyszczeń spowodowanych przez zwierzęta domowe w miejscach publicznych oraz na terenach przeznaczonych do wspólnego użytku. Z obowiązku tego zwolnieni są funkcjonariusze organów powołanych do ochrony bezpieczeństwa publicznego na służbie, osoby niewidome lub niedowidzące korzystające z psów przewodników oraz osoby niepełnosprawne korzystające z psów asystujących. Niewykonanie obowiązku uprzątania odchodów także jest wykroczeniem z art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Zapobieganie uciążliwości
Właściciele i opiekunowie zwierząt domowych są zobowiązani do zachowania środków ostrożności zapewniających ochronę zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt, a także dołożenia starań, aby zwierzęta te nie były uciążliwe dla otoczenia, nie zakłócały spokoju domowego, a zwłaszcza spoczynku nocnego. W ramach zachowania środków ostrożności, właściciel nieruchomości, po której pies porusza się swobodnie, zobowiązany jest zabezpieczyć nieruchomość w taki sposób, aby zapobiec możliwości wydostania się psa poza jej granice. Wśród najczęściej zgłaszanych uciążliwości jest głośne i długotrwałe szczekanie, hałasowanie pazurami i wycie. Kompetencje w zakresie egzekucji tego przepisu należą do Straży Miejskiej.
***
Usuwanie drzew z działek i terenów ROD
Usuwanie drzew z działek i terenów ROD następuje na zasadach określonych w przepisach ustawy o ochronie przyrody, które stanowią o obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzewa od właściwego miejscowo organu. Uzyskanie zezwolenia nie jest potrzebne, gdy obwód pnia na wysokości 5 cm drzewa lub krzewu, które zamierzamy wyciąć nie przekracza:
80 cm - w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
65 cm - w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
50 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew.
W przypadku przekroczenia tych rozmiarów działkowiec czy też zarząd ROD zainteresowany wycinką drzewa (z terenu ogólnego ROD) musi złożyć wniosek do właściwego miejscowo urzędu gminy o wydanie zezwolenia na wycinkę. Po otrzymaniu wniosku właściwy organ przeprowadzi oględziny, a następnie, wyda zezwolenie na dokonanie wycinki drzewa, określając w jego treści m.in. termin na jego usunięcie. Organ może odmówić wydania zezwolenia, jeśli stwierdzi, że zachodzą prawnie przewidziane przesłanki uregulowane na gruncie przepisów ww. ustawy, wyłączające jego udzielenie.
W przypadku ogrodów i działek wniosek o wycinkę drzewa lub krzewu będzie musiał zawierać (najczęściej):
- imię, nazwisko i adres (w przypadku działkowców) albo nazwę i siedzibę (w przypadku zarządu ROD),
- oświadczenie wnioskodawcy o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością,
- zgodę właściciela nieruchomości na wycinkę drzew lub krzewów (w tym zakresie praktyka jest różna),
- nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
- obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku, gdy na tej wysokości drzewo:
– posiada kilka pni - obwód każdego z tych pni,
– nie posiada pnia - obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa;
- wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew;
- miejsce, przyczynę, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej;
- rysunek, mapę określające usytuowanie drzewa lub krzewu.
W praktyce najbardziej myląca okazuje się zgoda właściciela gruntu (pkt 3), którą działkowcy utożsamiają ze zgodą zarządu ROD na wycinkę. Należy jednak podkreślić i stanowczo odróżnić tę sprawę od zezwolenia na wycinkę drzewa wydawaną przez właściwy uprawniony organ. Wydanie zezwolenia na wycinkę drzewa stanowi bowiem kompetencję ustawowo upoważnionego organu tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a nie zarządu ROD, który jako organ stowarzyszenia ogrodowego PZD takiej kompetencji nie posiada. Zarząd ROD czy też organy PZD mogą być w tym zakresie poproszone o wyrażenie zgody bądź przedstawienie tytułu prawnego do gruntu zajmowanego przez ROD w celu doprowadzenia sprawy wydania zezwolenia do korzystnego dla działkowca końca.
Jeśli usunięcie drzewa lub krzewu jest uzasadnione, urząd wydaje decyzję zezwalającą na usunięcie drzewa lub krzewu. W zezwoleniu urząd określi m.in.: nazwę gatunku drzewa lub krzewu, które można usunąć, obwód pnia drzewa oraz termin usunięcia. Ponadto, urząd określi wysokość opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, chyba że zachodzą przesłanki zwolnienia z ww. opłaty. Urząd może również nakazać, aby działkowiec lub zarząd ROD przesadził drzewa lub krzewy lub nasadził nowe.
***
Jak nabyć działkę w Rodzinnych Ogrodach Działkowych
Umowa dzierżawy – Jeśli chcesz stać się użytkownikiem działki, najpierw skontaktuj się z zarządem ROD w swoim miejscu zamieszkania. Jeśli dysponuje on wolnymi działkami, przy podejmowaniu decyzji o przydzieleniu ci jednej z nich weźmie pod uwagę twoje miejsce zamieszkania. Z zasady ROD zaspokaja potrzeby lokalnej społeczności. Gdy decyzja będzie pozytywna, zarząd podpisze z tobą umowę dzierżawy. Otrzymasz prawo użytkowania działki, a nie własności. Własnością na działce będą jedynie budynki oraz nasadzenia. Umowa wiąże się z wniesieniem jednorazowej opłaty, ustalonej przez Krajową Radę PZD w wysokości 200 zł (tzw. wpisowe). Oprócz tego obowiązuje roczna składka członkowska liczona od 1 m2 działki oraz opłata inwestycyjna.
Przeniesienie praw do działki w ROD – Jeśli działkę nabywasz od innego użytkownika ROD, musisz spisać umowę przeniesienia prawa do działki w 3 egzemplarzach z notarialnym poświadczeniem podpisu. Następnie osoba zbywająca musi złożyć do zarządu ROD wniosek o zatwierdzenie umowy. Zarząd ma na to 2 miesiące. Dopiero wtedy umowa przeniesienia zaczyna obowiązywać. Na terenie ROD obowiązuje regulamin, którego każdy użytkownik musi przestrzegać. Jeśli działka nie jest użytkowana lub jest zaniedbana, działkowiec może stracić do niej prawo.
Prawo do działki nie daje prawa własności
Dokonując „zakupu” działki, należy pamiętać, że grunty ROD stanowią własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz stowarzyszeń ogrodowych. Ogrody działkowe podlegające pod ROD służą zaspokojeniu potrzeb wypoczynkowych, relaksacyjnych i socjalnych. Podpisywana umowa „kupna” działki z dotychczasowym właścicielem jest niczym innym, jak przekazaniem prawa dzierżawy do danego terenu. Innymi słowy, przeniesienie prawa do działki jest swoistą zmianą strony dotychczasowej umowy zawartej z ROD.
Przeniesienie praw do działki następuje w drodze umowy zawieranej pomiędzy działkowcem a pełnoletnią osobą fizyczną. Należy podkreślić, że umowa dzierżawy, którą nabywa przyszły działkowiec, stanowi przekazanie przez ROD działki na czas nieoznaczony do używania i pobierania z niej pożytków. Z drugiej strony działkowiec zobowiązuje się eksploatować działkę zgodnie z jej przeznaczeniem, przestrzegać regulaminu oraz uiszczać opłaty ogrodowe.
Prawo do działki w ROD nie podlega dziedziczeniu
W art. 38 ustawy o ROD zostały określone szczególne zasady związane z nabyciem prawa do działki w ROD po śmierci działkowca. Zgodnie z nim:
- w razie śmierci jednego z małżonków prawo do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi.
- jeżeli małżonek nie posiadał prawa do działki, może w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci małżonka złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z tego prawa, pod rygorem wygaśnięcia prawa do działki.
- jeżeli małżonek zmarłego nie złoży ww. oświadczenia lub złoży je po terminie jego roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym wygasa i zacznie przysługiwać innym osobom bliskim określonym w ustawie o ROD, które będą miały 9 miesięcy od dnia śmierci działkowca na złożenie wniosku o ustanowienie prawa do działki po zmarłym.
- w razie śmierci działkowca niepozostającego w związku małżeńskim, roszczenie o ustanowienie prawa przysługuje osobom bliskim, które będą miały 6 miesięcy od dnia śmierci działkowca na złożenie wniosku o ustanowienie prawa do działki po zmarłym. Jeżeli wpłynie w tym terminie więcej niż 1 wniosek, sprawę będzie musiał rozstrzygnąć sąd.
Wzory ww. dokumentów znajdują się na stronie www.pzd.pl. (w zakładce PRAWO – WZORY DOKUMENTÓW). Ww. przepisy mają charakter szczególny wobec przepisów kodeksu cywilnego dotyczących dziedziczenia. Oznacza to, że zapisanie prawa do działki po śmierci w testamencie będzie bezskuteczne i nie wywoła skutków prawnych. To samo dotyczy dziedziczenia ustawowego. Wobec czego należy uznać, że odziedziczyć można wyłączenie roszczenie o zapłatę równowartości majątku znajdującego się na działce, który stanowił własność działkowca. Aby uzyskać prawo do działki w ROD wraz z własnością nasadzeń, naniesień i urządzeń po śmierci działkowca, konieczne jest złożenie ww. oświadczenia przez małżonka zmarłego działkowca albo podpisanie umowy dzierżawy działkowej (w przypadku pozostałych osób, w tym osób bliskich). r.pr. Monika Pilzak
OBOWIĄZEK INFORMACYJNY O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH
Nowa ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych
Na podstawie art. 13 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy nr 95/46/WE (dalej zwanego RODO), Komisaryczny Zarząd Rodzinnego Ogrodu Działkowego „Stoczniowiec” w Szczecinie informuje wszystkich działkowców naszego ogrodu, że dane osobowe zebrane przez Zarząd ROD przetwarzane są wyłącznie w celu realizacji celów statutowych Polskiego Związku Działkowców, celów ustawowych związanych z ustawą o rod lub innych wynikających z przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
1. Administratorem danych osobowych działkowców jest Zarząd ROD, jednostki organizacyjnej Stowarzyszenia ogrodowego Polski Związek Działkowców, wpisanego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawa do rejestru stowarzyszeń pod nr KRS 0000293886, który odpowiada za ich wykorzystywanie w sposób bezpieczny, zgodny z ustawą o rod, statutem i przepisami Polskiego Związku Działkowców oraz przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
2. Do czasu wyboru osoby, której zostanie powierzona koordynacja działań w obszarze danych osobowych osobą odpowiedzialną za administrowanie i ochronę danych osobowych działkowców jest Prezes Zarządu ROD.
3. Dane osobowe działkowców nie są udostępniane innym podmiotom za wyjątkiem przypadków przewidzianych prawem powszechnie obowiązującym (np. na wezwanie Policji, Straży Miejskiej, Sądu itp). Dane mogą być udostępnione wyłącznie na uzasadniony pisemny wniosek organu uprawnionego.
4. Zarząd ROD odpowiada za realizację przepisów prawa odnoszących się do przetwarzania danych osobowych takich jak: imiona, nazwiska, adres, numer telefonu, adres e-mail, numer ewidencji ludności PESEL oraz numer i seria dowodu osobistego gromadzonych, przetwarzanych oraz archiwizowanych, które zostały ujawnione przy realizacji celów statutowych lub ustawowych PZD związanych z ustanowieniem lub wypowiedzeniem praw członkowskich w PZD albo ustanowieniem, przeniesieniem lub wypowiedzeniem prawa do działki w ROD.
5. Jeżeli dane osobowe zbierane są od osoby, która podaje je przy zawieraniu czynności określonych ustawą o rod lub Statutem PZD, Zarząd ROD zobowiązany jest poinformować taką osobę na piśmie o jej prawach, (obowiązek informacyjny dotyczy nowych działkowców). Nie ma obowiązku informacyjnego, gdy danymi osobowymi Zarząd już dysponuje, chyba że miałyby być przetwarzane w innym celu.
6. Każdy działkowiec, którego dane dotyczą ma prawo dostępu do swoich danych osobowych, żądania ich sprostowania, usunięcia, cofnięcia udzielonej zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem a Zarząd ROD jest zobowiązany uwzględnić taki wniosek, jeżeli dane osobowe działkowca nie są niezbędne do realizacji celów statutowych PZD.
7. Każdy działkowiec posiada prawo do wniesienia skargi gdy uzna, że przetwarzanie jego danych narusza przepisy RODO. Skargę należy wnieść do organu nadzoru, którym od dnia 25 maja 2018 r. jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
KLAUZULA INFORMACYJNA – WYKAZ OPŁAT
Na podstawie art. 4 ust. 5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Radu UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu tych danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólnie rozporządzenie RODO) informujemy, że:
1. Administratorem danych jest Stowarzyszenie ogrodowe Polski Związek Działkowców – Rodzinny Ogród Działkowy Stoczniowiec w Szczecinie.
2. Opublikowanie na stronie internetowej ROD „wykazu opłat ogrodowych” i „wykazu opłat za energię elektryczną” oznacza przetwarzanie danych osobowych działkowców zgodnie z zasadą pseudonimizacji danych (przetworzenie danych osobowych w taki sposób, by nie można ich było już przypisać konkretnej osobie, której dane dotyczą, bez użycia dodatkowych informacji) i wymaga pisemnej zgody działkowca.
3. W wykazach publikowana jest wyłącznie liczba porządkowa działki i kwota należnej opłaty.
4. Na tej podstawie nie można tych danych przypisać konkretnej osobie, bez użycia dodatkowych informacji, które są przechowywane osobno i są objęte środkami technicznymi i organizacyjnymi uniemożliwiającymi ich przypisanie zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej.
5. Wszyscy działkowcy dobrowolnie i świadomie korzystają z tej formy powiadamiania ich o należnych opłatach od wielu lat, przez co okazują wolę i potwierdzają oraz przyzwalają na taką formę przetwarzania ich danych a to oznacza zgodę w rozumieniu przepisu art. 4 ust. 11 Rozporządzenia RODO.
6. Każdy działkowiec, którego dane dotyczą, ma prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych lub może w dowolnym momencie wycofać zgodę i zażądać usunięcia jego danych z wykazu.
7. W takim przypadku Zarząd ROD natychmiast usunie dane, które dotyczą działkowca ze wszystkich wykazów.
KLAUZULA INFORMACYJNA – MONITORING WIZYJNY
Zgodnie z art. 13 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy nr 95/46/WE (dalej zwanego RODO) informujemy, że
1. Administratorem danych jest Stowarzyszenie ogrodowe Polski Związek Działkowców – Rodzinny Ogród Działkowy Stoczniowiec.
2. Przetwarzanie danych za pomocą monitoringu wizyjnego odbywa się w celu zabezpieczenia infrastruktury ogrodu działkowego, nadzoru nad gromadzeniem odpadów oraz zapewnienia bezpieczeństwa osób przebywających na terenie ROD, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f i e RODO i obejmuje bramy wjazdowe, teren parkingu ogrodu oraz teren wokół pojemników na odpady.
3. Dane osobowe w postaci wizerunku są rejestrowane przez sześć kamer nagrywające obraz w sposób ciągły. Kamery nie rejestrują dźwięku.
4. Dane są dostępne wyłącznie dla członków Zarządu ROD i mogą być udostępniane podmiotom uprawnionym do ich otrzymania na podstawie obowiązujących przepisów prawa.
5. Dane osobowe przechowywane będą na urządzeniu nagrywającym przez okres do 30 dni.
Każdemu, którego dane dotyczą przysługuje prawo do:
1. dostępu do swoich danych oraz otrzymanie kopii nagrania,
2. sprostowania swoich danych,
3. żądania usunięcia swoich danych, w sytuacji gdy przetwarzanie danych nie następuje w celu wywiązania się z obowiązków wynikających z przepisów prawa,
4. ograniczenia przetwarzania danych,
5. wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych,
6. wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Dane z monitoringu nie będą wykorzystywane do podejmowania zautomatyzowanych decyzji i nie będą wykorzystywane w celu profilowania.
Podanie danych osobowych w postaci wizerunku jest konieczne ze względów technicznych do przebywania na terenie ROD.
***
Zgłaszanie zmiany danych osobowych i korespondencyjnych
Powszechnym problemem nękającym zarządy ROD są trudności w kontaktowaniu się z użytkownikami działek. Z tego powodu niektóre organy bardzo często odstępują od przewidzianych przez ustawę, statut i regulamin możliwości sankcjonowania niestosujących się do przepisów wewnątrzzwiązkowych działkowców, które zazwyczaj wymagają wysyłania pisemnych upomnień, wezwań bądź uchwał zawierających rozstrzygnięcie w indywidualnej sprawie.
Na działkowcach spoczywa obowiązek aktualizacji swoich danych osobowych oraz adresu do korespondencji i to oni ponoszą ewentualną odpowiedzialność za ujemne skutki wynikające z niedokonania takiej aktualizacji.
Zgodnie z zapisem § 160 Statutu PZD:
1) Działkowiec zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia zarządu ROD, w formie pisemnej,
o zmianie swojego miejsca zamieszkania w celu aktualizacji wpisu w ewidencji działek,
2) W razie niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1, korespondencja skierowana do działkowca
na adres ujawniony w ewidencji działek, po jej zwrocie przez pocztę, uważana jest za skutecznie doręczoną.
***
PORADY PRAWNE:
Jak w świetle ustawy o ROD egzekwować zaległe opłaty od działkowców?
Zgodnie z art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, prawa i obowiązki, w tym zobowiązania i należności, Polskiego Związku Działkowców stają się prawami i obowiązkami oraz zobowiązaniami i należnościami stowarzyszenia ogrodowego Polski Związek Działkowców Zatem ROD jako jednostka organizacyjna stowarzyszenia ogrodowego PZD będącego następcą prawnym PZD ma prawo dochodzić należności powstałych przed datą wejścia w życie ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r., tj. 19 stycznia 2014 r., na drodze postępowania sądowego przez wniesienie pozwu o zapłatę. Wniesienie pozwu powinno zostać poprzedzone wezwaniem działkowca do zapłaty. W aktualnym stanie prawnym podstawę do dochodzenia należności stanowi umowa cywilnoprawna. Działkowiec zawierając umowę ustanawiającą prawo do działki, tj. umowę dzierżawy działkowej lub umowę przeniesienia prawa do działki, zobowiązuje się do ponoszenia opłat ogrodowych i opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego PZD. Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 66 pkt 2 powołanej ustawy, prawo do użytkowania działki ustanowione na podstawie art. 14 ust. 1 poprzednio obowiązującej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, przekształciło się w prawo do działki ustanowione w drodze dzierżawy działkowej. Nieponoszenie opłat z tytułu prawa do działki wywołuje różnego rodzaju skutki.
Zarząd ROD ma prawo: 1) wystąpić na drogę postępowania sądowego z pozwem o zapłatę w celu wyegzekwowania należności z tytułu opłat wraz z ustawowymi odsetkami, 2) naliczyć odsetki ustawowe w przypadku zwłoki w opłatach, 3) wypowiedzieć umowę dzierżawy działkowej, zgodnie z art. 36 ust. 3 pkt 2 ustawy, tj., jeżeli działkowiec jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki co najmniej przez 6 miesięcy pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.
Danuta Cap radca prawny OZ w Legnicy
***
Czy w świetle nowej ustawy o ROD działkowiec płaci za korzystanie z działki, czy jest zobowiązany do zapłaty podatku rolnego i podatku od nieruchomości?
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym działkowiec jest zwolniony z wnoszenia podatku rolnego. Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych działkowiec nie wnosi podatku od gruntów i budowli nieprzekraczających norm powierzchni ustalonych w przepisach prawa budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych. Warto przypomnieć, że zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez ustawę z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych dopuszczalna powierzchnia altany na terenie działki w ROD wynosi 35 m2 bez względu na to czy ogród położony jest na terenie miasta, czy poza nim. Jednocześnie działkowiec zgodnie z treścią art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, jest zobowiązany uczestniczyć w pokryciu kosztów funkcjonowania ROD w częściach przypadających na jego działkę, przez uiszczanie opłat ogrodowych. Tym samym działkowiec nie płaci podatków: rolnego i od nieruchomości, ale zobowiązany jest ponosić koszty funkcjonowania ogrodu.
mgr prawa Przemysław Niedzielski OZ Mazowiecki
***
Jaki podatek od „sprzedaży” ogródka działkowego w ROD?
Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że za „sprzedaż” ogródka w ROD działkowcy są zwolnieni z ponoszenia podatku dochodowego pod warunkiem, że od postawienia altany i zasadzenia zieleni minęło co najmniej pół roku.
Do tej pory trwał spór o podatek, jaki działkowcy muszą opłacać w związku ze sprzedażą altanek i nasadzeń na działce, które towarzyszyły przeniesieniu prawa do użytkowania działki na inną osobę. Urzędy skarbowe żądały opłacenia PIT z tego tytułu, argumentując swoją decyzję przepisami Kodeksu cywilnego. Ich zdaniem działkowcy sprzedając nasadzenia, obiekty oraz urządzenia znajdujące się na terenie ROD, uzyskują przychód z praw majątkowych. Dawało to fiskusowi prawo do domagania się ujęcia sprzedaży altanki i roślin w zeznaniu podatkowym jako przychodów i uiszczenia należnego podatku. Jedyną ulgą, na jaką mogli liczyć działkowcy, było pomniejszenie przychodu ze sprzedaży o koszty jego uzyskania. Było to możliwe wówczas, gdy sprzedający miał udokumentowane wydatki poniesione na altankę, nasadzenia oraz inne obiekty znajdujące się na terenie ROD.
„Sprzedaż” ogródka działkowego w ROD jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Trwa jednak spór czy przekazanie prawa do działki oraz zbycie nasadzeń i naniesień znajdujących się na jej terenie powinno być potraktowane i opodatkowane łącznie czy może osobno. Taką interpretacje urzędów skarbowych podważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku, który zapadł na posiedzeniu niejawnym (sygn. akt II FSK 3660/16). W pisemnym uzasadnieniu wyjaśnił, że ustawa o ROD ma pierwszeństwo przed zastosowaniem przepisów Kodeksu cywilnego. Jak podkreśla NSA, zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o ROD, nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce stanowią własność działkowca. Oznacza to, że przychód ze sprzedaży altanek, nasadzeń oraz obiektów znajdujących się na ogródku działkowym jest przychodem ze zbycia rzeczy, a nie praw. NSA tym samym uznał, że działkowcy będą zobowiązaniu do uiszczenia podatku dochodowego od m.in. nasadzeń i altan tylko wówczas, gdy zostaną one sprzedane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło wybudowanie altan bądź zasadzenie. Stanowisko NSA jest niewątpliwie korzystniejsze dla działkowców niż to, które przyjmowały urzędy skarbowe. Należy jednak w dalszym ciągu pamiętać o uiszczeniu podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), który wynosi 2 proc. Do jego zapłacenia jest zobowiązany nabywca, gdy wartość nabywanych rzeczy przekracza 1000 zł.
Katarzyna Rostkowska (2017-06-22)
***
(?) Jakie kroki może podjąć stowarzyszenie ogrodowe (zarząd ROD) w stosunku do działkowca, który jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego, lecz wskazana zwłoka nie przekracza ustawowego terminu 6 miesięcy, określonego przepisami ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych?
WÓWCZAS ZARZĄD ROD:
A) OBOWIĄZANY JEST NALICZYĆ ODSETKI USTAWOWE, ZGODNIE Z PRZEPISEM § 150 UST. 1 STATUTU PZD i § 18 UST. 1 REGULAMINU ROD,
B) MOŻE WYSTĄPIĆ NA DROGĘ POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO Z POZWEM O ZAPŁATĘ NP. W TRYBIE UPROSZCZONEGO POSTĘPOWANIA UPOMINAWCZEGO, W CELU WYEGZEKWOWANIA NALEŻNOŚCI W OPŁATACH WRAZ Z USTAWOWYMI ODSETKAMI.
(?) Jakie kroki może podjąć stowarzyszenie ogrodowe (zarząd ROD) w stosunku do działkowca, który jest w zwłoce z zapłatą opłat ogrodowych lub opłat związanych z utrzymaniem działki na rzecz stowarzyszenia ogrodowego a zwłoka przekracza ustawowy termin 6 miesięcy, określony przepisami ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych?
Zarząd ROD może wypowiedzieć umowę po upływie wskazanego w tym przepisie 6 miesięcznego terminu pozostawania w zwłoce i po uprzedzeniu na piśmie działkowca o zamiarze wypowiedzenia umowy oraz po wyznaczeniu dodatkowego miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących opłat ogrodowych. Z uwagi na kwestie dowodowe takie wypowiedzenie należy wysyłać listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Zarząd ROD winien podjąć uchwałę w sprawie wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej na podstawie art. 36 ust. 3 pkt. 2) ustawy o ROD.
Wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej nie rozwiązuje jednak sprawy zaległości w opłatach, które można dochodzić na drodze postępowania sądowego.
1. Czy zaległość finansowa działkowca może być powodem wypowiedzenia umowy działkowej?
Zaległość finansowa działkowca za korzystanie z działki w ROD trwająca co najmniej sześć miesięcy jest jedną z ustawowych przesłanek do wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej.
Aby Zarząd ROD mógł podjąć uchwałę o wypowiedzeniu umowy dzierżawy działkowej, musi uprzedzić działkowca na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczyć dodatkowy, miesięczny termin do zapłaty zaległych i bieżących należności. Jeśli mimo wezwania działkowiec nie spłaci swoich zaległości względem ROD, to zarząd podejmuje uchwałę o wypowiedzeniu umowy dzierżawy działkowej. Działkowcowi doręcza się wypowiedzenie umowy sporządzone na podstawie uchwały (osobiście za potwierdzeniem odbioru z datą otrzymania) lub za pośrednictwem poczty albo poczty kurierskiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Zarząd ROD ma też prawo wystąpić na drogę postępowania sądowego z pozwem o zapłatę w celu wyegzekwowania należności z tytułu opłat wraz z ustawowymi odsetkami, co również powinno być poprzedzone wezwaniem działkowca do zapłaty.
2. Jakie prawa przysługują działkowcowi gdy zarząd ROD wypowie mu umowę dzierżawy działkowej?
Ustawa z 13 grudnia 2013 r. o ROD przewiduje termin 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia na zaskarżenie go do sądu. Po tym terminie wypowiedzenie staje się prawomocne.
Istotne jest to, że po podjęciu przez zarząd ROD uchwały o wypowiedzeniu umowy dzierżawy działkowej skutecznym doręczeniu wypowiedzenia stronie, prawo do działki wygasa z dniem wskazanym w wypowiedzeniu. Wytoczenie powództwa o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne lub przywrócenie prawa do działki na poprzednich warunkach do sądu powszechnego, nie wstrzymuje biegu wypowiedzenia.
3. Chciałbym usunąć drzewo ozdobne rosnące na mojej działce. Czy muszę wystąpić o pozwolenie?
Nie jest już wymagane zezwolenie na usunięcie drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza: 35 cm w przypadku topoli, wierzby, kasztanowca, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego i 25 cm w przypadku pozostałych gatunków drzew. Jeżeli zaistnieje potrzeba usunięcia drzewa, którego obwód pnia jest większy, należy wtedy wystąpić o pozwolenie na jego usuniecie do właściwego organu administracji publicznej. Powinien to zrobić działkowiec, ponieważ to on jest właścicielem wszystkich nasadzeń znajdujących się na działce. Stanowi o tym art. 15 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.
4. Czy mogę rozpalać ognisko na działce w celu pieczenia kiełbasek?
Regulamin ROD w § 68 pkt. 5 wprowadził całkowity zakaz spalania na trenie ROD wszelkich odpadów i resztek roślinnych. Spalanie odpadów na działkach, jak również palenie ognisk rekreacyjnych powodowało zadymianie okolicy, dlatego w nowym regulaminie wprowadzono wyraźny zakaz spalania. W związku z tym na działkach w ROD nie można palić ognisk.
5. Czy mogę postawić murowany grill na działce w ROD?
W § 41 regulaminu ROD zostały wymienione urządzenia, w jakie może być wyposażona działka. Jest to katalog zamknięty. W związku z tym urządzenia, które nie są wymienione we wskazanym przepisie, nie powinny znajdować się na działce. W omawianym paragrafie nie znajdujemy zapisu, że działka może być wyposażona w grill murowany. W związku z tym działkowiec nie może postawić takiego grilla na działce w ROD.
6. Czy mogę postawić na działce toaletę wolnostojącą?
Na podstawie § 68 ust. 4 regulaminu ROD zabrania się wznoszenia na terenie ROD toalet wolnostojących.
7. Ogrodzenie mojej działki jest jednocześnie ogrodzeniem ogrodu. Czy mogę wybudować sobie w nim furtkę?
Zgodnie z § 68 ust. 11 regulaminu ROD zabrania się budowania bram i furtek w ogrodzeniu zewnętrznym. Nawet jeżeli ogrodzenie działki stanowi jednocześnie ogrodzenie ogrodu działkowiec nie może wybudować w nim furtki.
8. Czy mogę na działce prowadzić tylko uprawę ziemniaków?
W myśl § 68 ust. 13 regulaminu ROD zabrania się prowadzenia na działce uprawy jednorodnej o charakterze produkcyjnym. Cała działka nie może więc być przeznaczona tylko pod uprawę ziemniaków.
9. Jaka powinna być odległość tarasu od granicy działki?
Na podstawie § 44 regulaminu ROD odległość altany od granicy działki nie może być mniejsza niż 3 metry. Taras stanowi integralną część altany. W związku z tym odległość altany wraz z tarasem powinna wynosić 3 metry od granicy działki. Nie można jej zmniejszyć.
10. Moja działka jest położona przy bardzo szerokiej alei ogrodowej. Czy mogę posadzić na niej kwiaty?
Zdecydowanie nie. Osobie zainteresowanej uprawianiem działki w rodzinnym ogrodzie działkowym przydzielana jest w użytkowanie działka o określonej powierzchni i granicach zgodnych z planem zagospodarowania ogrodu. Każdy działkowiec ma prawo do zagospodarowywania wyłącznie przydzielonej mu w użytkowanie działki, a nie alei i dróg ogrodowych, do których nie ma żadnego tytułu.
11. Ile uli można mieć na działce w ROD?
Działkowiec nie może mieć uli na działce. Zgodnie z § 37 regulaminu ROD hodowla pszczół może być prowadzona wyłącznie w zbiorowej pasiece, która jest wydzieloną na ten cel częścią terenu ogólnego, odizolowaną od pozostałej części ROD. Ten przepis obowiązuje nieprzerwanie od 1 stycznia 2000 r.
12. Czy szklarnia musi być w pełni przeszklona?
Szklarnia to budowla, której szkielet zbudowany jest ze stalowych profili, pokryty w całości (zarówno ściany jak i dach) szkłem lub plastikowymi płytami, aby maksymalnie wykorzystać światło i ciepło pochodzące z promieniowania słonecznego i wytworzyć odpowiedni klimat do uprawy roślin.
13. W jakiej odległości od granicy działki mogę postawić szklarnię?
Szklarnia powinna być usytuowana w odległości nie mniejszej niż 1 m od granic działek sąsiednich, granicy ROD i dróg komunikacyjnych w ROD.
14. Jaki organ PZD dokonuje zmian w planie zagospodarowania ROD?
Zgodnie z § 29 regulaminu ROD podstawą budowy, wyposażenia i urządzenia ROD jest plan zagospodarowania ROD, który zatwierdza prezydium okręgowego zarządu. W sprawie zmiany planu zagospodarowania ROD konieczna jest najpierw uchwała walnego zebrania. Następnie zarząd ROD składa na jej podstawie wniosek o zmianę planu zagospodarowania do prezydium okręgowego zarządu, które dokonuje zmiany w formie uchwały.
15. Coraz więcej działkowców parkuje swoje samochody na terenie działki ROD, stawiając na niej w tym celu niejednokrotnie wiaty, a nawet garaże. Czy jest to zgodne z przepisami związkowymi?
Poruszone zagadnienie reguluje § 68 pkt. 6 i 7 regulaminu ROD. W myśl tych przepisów członkowi Związku zabrania się wjazdu i parkowania na terenie rodzinnego ogrodu działkowego wszelkich pojazdów mechanicznych bez zgody walnego zebrania, poza wyznaczonymi do tego celu parkingami. Z treści tej regulacji można zatem wysnuć wniosek, że możliwość parkowania samochodu na działce jest obwarowana jednym istotnym warunkiem. Konieczne jest mianowicie podjęcie uchwały przez walne zebranie członków ROD, wyrażające zgodę na takie parkowanie. Oznacza to, że brak uchwały w tym zakresie przesądza o zakazie parkowania samochodu na działce. W rezultacie trzeba stwierdzić, że zanim działkowiec postanowi wprowadzić samochód na działkę, powinien upewnić się, czy walne zebranie podjęło stosowną uchwałę.
Należy równocześnie stwierdzić, że w świetle przepisów związkowych nie ma możliwości stawiania na terenie działki wiat czy garaży. Wynika to przede wszystkim z § 41 regulaminu ROD. Regulacja ta zawiera wyczerpujący katalog urządzeń, które mogą wyposażać działkę. Nie ma wśród nich ani wiat ani garaży. Oznacza to w konsekwencji zakaz stawiania takich urządzeń na terenie działki w ROD. Naruszenie tego zakazu skutkuje tym, że zarząd ogrodu powinien wezwać pisemnie członka Związku do usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień. W przypadku niezastosowania się do takiego wezwania zarząd ogrodu może pozbawić niesubordynowanego działkowca członkostwa w Związku na zasadach określonych w § 29 statutu PZD.
***
PRAWO DO DZIAŁKI (Statut PZD z dnia 2015-07-02)
§ 75
Prawo do działki w ROD nabywa się w drodze:
1) ustanowienia prawa do działki,
2) przeniesienia prawa do działki,
3) wstąpienia w stosunek prawny wynikający z prawa do działki.
§ 76
1. Ustanowienie prawa do działki w ROD następuje na podstawie umowy dzierżawy działkowej zawieranej w formie pisemnej pomiędzy PZD a pełnoletnią osobą fizyczną. Umowa może być również zawarta z małżonkiem działkowca, jeżeli żąda ustanowienia prawa do działki wspólnie ze swoim współmałżonkiem.
2. Umowa, o której mowa w ust. 1, nie może być zawarta w celu ustanowienia prawa do więcej niż jednej działki.
3. Przy ustanowieniu prawa do działki uwzględnia się w szczególności ustawowe funkcje ROD i działki, a także miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o działkę.
§ 77
1. Umowę dzierżawy działkowej w imieniu PZD zawiera zarząd ROD reprezentowany na zasadach określonych w § 73 ust. 2, po wyrażeniu zgody na tę czynność przez zarząd ROD w formie uchwały.
2. Do czasu powołania zarządu ROD w nowym (odtworzonym) ROD umowę dzierżawy działkowej w imieniu PZD zawiera prezydium okręgowego zarządu.
§ 78
1. Przeniesienie prawa do działki w ROD następuje w drodze umowy pomiędzy działkowcem a pełnoletnią osobą fizyczną zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
2. Skuteczność przeniesienia praw do działki zależy od zatwierdzenia przez PZD.
3. PZD składa oświadczenie w przedmiocie zatwierdzenia przeniesienia praw do działki w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania pisemnego wniosku o zatwierdzenie, bezskuteczny upływ tego terminu jest jednoznaczny z zatwierdzeniem przeniesienia praw do działki.
4. We wniosku, o którym mowa w ust. 3, działkowiec obowiązany jest wskazać uzgodnioną przez strony umowy, o której mowa w ust. 1, wysokość uzgodnionego pomiędzy stronami wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty.
§ 79
1. Odmowa zatwierdzenia przeniesienia praw do działki może nastąpić z ważnych powodów i jest sporządzana w formie pisemnej z uzasadnieniem pod rygorem nieważności.
2. PZD może również odmówić zatwierdzenia przeniesienia praw do działki, jeżeli jednocześnie wskaże osobę, na rzecz której może nastąpić takie przeniesienie, osoba ta składa pisemne oświadczenie o gotowości zapłaty na rzecz działkowca wynagrodzenia w wysokości wskazanej we wniosku, o którym mowa w § 78 ust. 3, w terminie 2 tygodni od dnia wskazania. Bezskuteczny upływ terminu jest równoznaczny z uwzględnieniem wniosku.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku przeniesienie praw do działki na rzecz osoby bliskiej.
§ 80
1. Oświadczenie o zatwierdzeniu albo odmowie zatwierdzenia przeniesienia praw do działki w imieniu PZD składa zarząd ROD w formie uchwały.
2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, doręcza się obu stronom umowy za pokwitowaniem lub przesyła listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
W TROSCE O SIEĆ ENERGETYCZNĄ I WODOCIĄGOWĄ
Zabezpieczenie sieci energetycznej (Regulamin ROD § 75 ust. 1 i 2)
Wyłączenie energii na okres jesienno-zimowy nie jest dotkliwe dla działkowców i nie utrudnia prowadzonych przez nich prac ponieważ jesień i zima są martwymi porami w produkcyjności roślin. W tym celu walne zebranie, w drodze uchwały, może zobowiązać zarząd ROD do wyłączenia energii elektrycznej w tym okresie, co jest podyktowane względami bezpieczeństwa oraz oszczędnościowymi. Zarząd ROD może również podjąć taką decyzję samodzielnie, biorąc pod uwagę zły stan techniczny sieci elektrycznej, zapobieżenie kradzieżom prądu, a przede wszystkim bezpieczeństwo ogrodu.
Zabezpieczenie sieci wodociągowej
Zanim nadejdą przymrozki, nie można zapomnieć o zakręceniu głównego zaworu doprowadzającego wodę do ujęć w ogrodzie i spuszczeniu wody z instalacji. Warto to zrobić jak najwcześniej, bo w naszym klimacie przymrozki mogą wystąpić lokalnie już w październiku. Jeżeli zrobimy to zbyt późno, to system może ulec uszkodzeniu pod wpływem mrozu, a to narazi działkowców na dodatkowe koszty.
WYPALANIE TRAW I SPALANIE LIŚCI NA DZIAŁKACH JEST SUROWO ZABRONIONE
Spalania odpadów zakazuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządków w gminach. Osoba, która spala odpady zielone, liście czy gałęzie w ogrodzie działkowym, może zostać ukarana mandatem w wysokości do 500 zł lub grzywną 5 tyś. zł. Natomiast art. 191 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach mówi: „Kto wbrew przepisowi art. 155 termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów, podlega karze aresztu lub grzywny”. Należy także podkreślić, że zakaz wypalania traw i spalania liści jest zapisany również w regulaminie ROD, którego każdy działkowiec powinien przestrzegać Wypalanie ma szkodliwy wpływ na glebę. Ogień wyjaławia ją, a ponadto zabija zwierzęta i mikroorganizmy. Dlatego Krajowa Rada PZD zachęca do zakładania własnych kompostowników. Więcej na: www.pzd.pl w zakładce „Wydawnictwa - broszury”.
DLACZEGO NIE MOŻNA MIESZKAĆ NA DZIAŁCE
W długoletniej tradycji ogrodnictwa działkowego ogrody nigdy nie spełniały funkcji mieszkalnej. Obecnie zakaz zamieszkiwania na działce w ROD reguluje Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych w art. 12. Ta sama ustawa jasno wskazuje cel istnienia ogrodów działkowych: między innymi jest to zaspokajanie rekreacyjnych i wypoczynkowych potrzeb społeczeństwa poprzez umożliwianie prowadzenia upraw ogrodniczych, ochrona środowiska czy integracja pokoleń. Korzystanie z działek w ROD w celach mieszkalnych zaprzecza celom istnienia ROD w wymiarze zarówno społecznym, jak i rekreacyjnym.
Rodzinne ogrody działkowe są obszarami użyteczności publicznej, na których nie wolno stawiać domów ani w nich zamieszkiwać, prowadzić działalności gospodarczej ani budować altan większych, niż przewidują przepisy. Wielkość altany przewidziana w przepisach jest wystarczająca dla celów, którym ma służyć.
Zamieszkiwanie na działce w ROD stanowi rażące naruszenie ustawy o ROD i podstawowych zasad użytkowania działki wyrażonych w przepisach związkowych zagrożonych wypowiedzeniem umowy dzierżawy działkowej.
Rodzinne ogrody działkowe nie są przystosowane do wypełniania funkcji mieszkalnych, zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i infrastruktury - aleje, woda, energia elektryczna, kanalizacja. Ponadto stowarzyszenie ogrodowe nie ma w swoich zadaniach zaspokajania potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa. Przeważnie nieodłącznym elementem towarzyszącym zamieszkiwaniu na terenie działek w ROD jest problem budownictwa ponadnormatywnego. Jednak w tym względzie ustawa o ROD pomaga zwalczać to zjawisko, nakazując zgłaszanie takich przypadków do organów nadzoru budowlanego.
BUDOWNICTWO NA DZIAŁKACH
Na działce w ROD można wybudować altanę działkową (nazwa ustawowa) o powierzchni zabudowy do 35 m2 i wysokości do 4 metrów przy dachu płaskim i 5 metrów przy dachu stromym.
Na wybudowanie takiej altany nie jest wymagane pozwolenie na budowę ani zgłoszenie do właściwego urzędu. Jedynym obowiązkiem związanym z budową lub rozbudową altany jest konieczność pisemnego zawiadomienia o tym zarządu ROD i przedstawienia rysunku odzwierciedlającego powierzchnię, wysokość i usytuowanie altany.
Obiekt, który przekracza ustawowe wymiary, nie jest już altaną, tylko budynkiem, i wymaga pozwolenia na budowę, niezależnie od tego, gdzie ma być wybudowany.
Ustawa o ROD odnosi się do takich budowli na działkach w sposób bardzo rygorystyczny. Zarząd ROD ma obowiązek zgłosić ponadnormatywną budowlę do nadzoru budowlanego, a w przypadku potwierdzenia przez nadzór, że jest niezgodna z prawem, może to być powodem wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej. Jednym z najistotniejszych przepisów ustawy o ROD jest w tej sprawie art. 42 ust. 1, który stanowi, że działkowcowi nie należy się wynagrodzenie za obiekty wykonane niezgodnie z prawem, i to w żadnym przypadku. Za ponadwymiarowy budynek na działce nie można żądać wynagrodzenia w przypadku wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej, ale także w przypadku likwidacji ROD. Przypadki wybudowania „domów” na działkach są bardzo nieliczne, ale za to widoczne, a ze względu na obecnie obowiązujące przepisy lepiej nie czekać, tylko samemu dostosować wymiary do ustawowej definicji altany działkowej. (Zielona Rzeczpospolita, jesień 2015)
STANOWISKO
Prezydium Krajowej Rady Polskiego Związku Działkowców
z dnia 11 marca 2016 r.
w sprawie stosunku Rzecznika Praw Obywatelskich do problemu zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa w rodzinnych ogrodach działkowych
W związku z pismem Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Infrastruktury i Budownictwa oraz Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie regulacji prawnych dotyczących zamieszkiwania i samowoli budowlanych na terenach rodzinnych ogrodów działkowych (znak: IV.7006.37.2016.KD/ZA), które zostało opublikowane na oficjalnej stronie internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezydium Krajowej Rady PZD uznaje za konieczne odniesienie się do poglądów zawartych w tych wystąpieniach.
Milionowe środowisko polskich działkowców ze zdumieniem zapoznało się z powyższymi wystąpieniami, w których Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) jednoznacznie wyraził swoje stanowisko odnośnie problemów zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa na terenach ROD. Od wielu lat działkowcy i ich Związek zmagają się z tymi trudnymi problemami bez znaczącej pomocy ze strony organów publicznych. Spodziewać się więc należało, że skoro tymi problemami zainteresował się konstytucyjny organ, jakim jest RPO, to podejdzie do nich w sposób kompleksowy i rzetelny, aby dokonać obiektywnej diagnozy i zaproponować realne i skuteczne rozwiązania. Niestety, sposób działania oraz poglądy prezentowane w tym zakresie przez RPO są wyjątkowo jednostronne i subiektywne, żeby nie powiedzieć – tendencyjne. Co gorsze jednak, poglądy te są zupełnie sprzeczne z obowiązującymi przepisami oraz istotą ogrodnictwa działkowego.
Tak kontrowersyjne stanowisko RPO jest wynikiem wątpliwego sposobu rozpoznania problemu ponadnormatywnego budownictwa oraz zamieszkiwania w ROD. Rzecznik oparł się bowiem wyłącznie na stanowisku osób, które nielegalnie pobudowały domy w ogrodach działkowych i od lat tam zamieszkują. W swoich wystąpieniach wskazuje zresztą na Stowarzyszenie Ogrodów Działkowych „Forsycja”, skupiające grupę zamieszkujących jeden z poznańskich ROD. Organizacja ta bezskutecznie usiłowała przejąć kontrolę nad tym ogrodem oraz wyłączyć go ze struktur PZD, aby przekształcić ogród w dzikie osiedle mieszkaniowe. Nie uzyskawszy tego celu, osoby te rozpoczęły kampanię propagandową, kreującą ich na biednych i pokrzywdzonych obywateli, którzy z przyczyn losowych zmuszeni są zamieszkiwać na terenach ROD, za co są „prześladowane” przez PZD, który rzekomo ich eksmituje. W ramach tej kłamliwej kampanii organizują pikiety i próbują wciągnąć do współpracy różne organizacje. Znamienne, że nie znajdują zrozumienia w środowisku działkowców, a ich głównym sprzymierzeńcem jest Wielkopolskie Stowarzyszenie Lokatorów. Nie jest to przypadek. Wbrew bowiem rozsiewanej propagandzie, zamieszkujący tereny ROD niewiele mają wspólnego z działkowcami, gdyż faktycznie są dzikimi lokatorami bezprawnie wykorzystującymi ogrody działkowe do celów mieszkalnych. Podobnie jak ich budynki nie mają nic wspólnego z altanami działkowymi, ponieważ są zwykłymi domami mieszkalnymi, często o wysokim standardzie.
W rzeczywistości bowiem powyższa kampania nie została wszczęta w interesie ludzi biednych, czy bezdomnych. Takie przypadki są traktowane z pełną wrażliwością przez władze ROD, łącznie z pomocą w uzyskaniu lokali socjalnych. Przedmiotowa sprawa jest nagłaśniana przez osoby, które postanowiły pobudować się na terenie ROD. Ubogich i bezdomnych nie stać na budowę domu mieszkalnego. W istocie zasłanianie się biednymi i bezdomnymi to cyniczna manipulacja wykorzystywana od wielu lat przez ludzi, którzy bezprawnie pobudowali kosztowne domy mieszkalne i dzisiaj – w obliczu ponoszenia odpowiedzialności za swoje nielegalne działania – ubierają się w szaty ubogich i pokrzywdzonych ofiar.
W świetle powyższego Prezydium Krajowej Rady PZD z ubolewaniem przyjmuje, że RPO bezkrytycznie przyjął tak tendencyjne poglądy i w oparciu o nie publicznie zajął stanowisko. Nie sposób uznać, aby to stanowisko zostało poprzedzone wnikliwą i pełną oceną, skoro Rzecznik nie raczył nawet zwrócić się do Polskiego Związku Działkowców o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie. Trudno zatem dostrzec oznaki dobrej woli lub chęci obiektywnego spojrzenia na badane problemy.
Efektem takiego podejścia jest kuriozalne stanowisko RPO, w którym de facto podważa przepisy zwalczające proceder zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa na terenach ROD, a także poddaje krytyce działania Związku zmierzające do realizacji tych przepisów. W rezultacie PZD został napiętnowany za wypełnianie swojego obowiązku ustawowego i zwalczanie zjawisk, które godzą w istotę ogrodnictwa działkowego. W ten sposób RPO stał się rzecznikiem osób rażąco naruszających prawo. Jednocześnie całkowicie nie uwzględnił interesów i praw znakomitej większości działkowców, którzy przestrzegają obowiązującego prawa i wykorzystują swoje działki zgodnie z przeznaczeniem. To przede wszystkim te osoby są najbardziej poszkodowane przez bezprawne działania niewielkiej, ale krzykliwej, grupy zamieszkujących ROD w swoich samowolach budowlanych. Prawa tych działkowców są ustawicznie naruszane, a przysługujące im przywileje – zagrożone. Szkoda, że RPO nie stanął na straży praw tych obywateli, którzy uczciwie przestrzegają prawa, ale stanął przeciwko nim – po stronie ludzi celowo i jaskrawo łamiących porządek prawny.
Należy przypomnieć, że przepisy o zwalczaniu zamieszkiwania i samowoli budowlanych w ROD zostały uchwalone na wniosek samych działkowców w przedłożonym przez nich projekcie obywatelskim podpisanym przez przeszło 920 tysięcy obywateli. Sami działkowcy dostrzegli więc konieczność zwalczenia tych negatywnych zjawisk. Ponadnormatywne budownictwo oraz zamieszkiwanie na terenie ROD jest bowiem wynaturzeniem idei ogrodnictwa działkowego, prowadzącym do jej szybkiego rozkładu. Ogrody służą bowiem zaspokajaniu wypoczynkowych i rekreacyjnych potrzeb społeczeństwa poprzez umożliwianie prowadzenia upraw ogrodniczych. Stąd ustawodawca zakazał m. in. zamieszkiwania, prowadzenia działalności gospodarczej oraz ponadnormatywnego budownictwa na terenach działek rodzinnych. ROD w żaden sposób nie są do tego przystosowane, a zwłaszcza do zamieszkiwania, chociażby ze względu na brak odpowiedniej infrastruktury, co może prowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia.
W tym kontekście za nieodpowiedzialne, a nawet niebezpieczne, należy uznać kontestowanie przepisów zwalczających te negatywne zjawiska. Zwykły czytelnik może odnieść wrażenie, że konstytucyjny organ, jakim jest RPO, wręcz sankcjonuje bezprawie. Wszak w swoim stanowisku w żadnym miejscu RPO nie potępia ponadnormatywnego budownictwa, czy też zamieszkiwania w ROD. Takie podejście może skutkować uznaniem wielu osób, że – pomimo zakazu ustawowego – dopuszczalne jest budowanie domów mieszkalnych na działkach rodzinnych.
Jest to tym bardziej zasadne, że RPO wprost podważa sankcje, które mogą realnie wymusić przestrzeganie zakazu zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa. Jednocześnie Rzecznik kwestionuje aktywność PZD w zakresie realizacji tego zakazu. W tym celu dokonał szczegółowej analizy uchwał organów PZD, które usiłuje przedstawić jako krzywdzące dla zamieszkujących w ROD, choć nie jest w stanie zarzucić im niezgodności z ustawą. W rezultacie RPO dokonał publicznej stygmatyzacji Związku za realizację obowiązującego prawa, które również podważa i postuluje jego zmianę.
Obowiązująca ustawa nałożyła na Związek i każde stowarzyszenie ogrodowe obowiązek zgłaszania do nadzoru budowlanego każdego przypadku samowoli budowlanej na terenie ROD. Dopiero stwierdzenie przez nadzór budowlany, że taki przypadek rzeczywiście jest samowolą, pozwala stowarzyszeniu ogrodowemu na wypowiedzenie prawa do działki. Rozwiązanie to stanowi zatem dodatkowe zabezpieczenie praw osób, którym zarzucono ponadnormatywne budownictwo. Nie ma więc możliwości, aby wyłącznie na podstawie decyzji stowarzyszenia ogrodowego skutecznie pozbawić kogokolwiek prawa do działki. Zarzuty musi bowiem potwierdzić organ nadzoru budowlanego, którego decyzja podlega jeszcze weryfikacji przez sąd administracyjny. Ponadto samo wypowiedzenie podlega zaskarżeniu do sądu powszechnego.
Jednak, mimo tak restrykcyjnych zasad, RPO uznaje, że niedostatecznie chronią praw osób poddanych powyższej sankcji. Stwierdza wręcz, że wypowiedzenie wywołuje zbyt dotkliwe skutki. Przypomnieć więc trzeba, że samowola budowlana i zamieszkiwanie to przykład najbardziej jaskrawego naruszenia zasad korzystania z działki w ROD. Oczywistym jest zatem, że tak dotkliwa sankcja jest zarezerwowana wyłącznie dla takich naruszeń. Znamienne, że RPO nie kwestionuje możliwości zastosowania wypowiedzenia np. wobec osób długotrwale zalegających z opłatami ogrodowymi, natomiast widzi problem w stosunku do zamieszkujących w samowolach budowlanych. Trudno zrozumieć taką logikę.
Rzecznik zgłosił również zastrzeżenia do przepisu ustawy o ROD, który nie przewiduje prawa do wynagrodzenia za urządzenia i obiekty wykonane niezgodnie z prawem, czyli m.in. za samowole budowlane. RPO uznaje to za naruszenie konstytucyjnych zasad ochrony własności. Należy zwrócić jednak uwagę, że ustawa o ROD nie ogranicza prawa do wynagrodzenia, gdy zamieszkiwanie następuje w altanie działkowej, spełniającej wymogi prawa. Świadczy to o tym, że ustawa przewiduje ochronę własności nawet w sytuacjach rażącego naruszenia prawa. Brak wynagrodzenia jest zatem wyjątkiem przewidzianym w przypadku, kiedy nie sposób rekompensować skutków rażącego naruszania prawa. Byłoby to rozwiązanie demoralizujące i sprzeczne z Konstytucją. Wszak każdy obywatel ma konstytucyjny obowiązek przestrzegać obowiązującego prawa. Rozwiązania ustawowe nie powinny zatem zachęcać obywateli do naruszania ich obowiązków ustawowych poprzez zapewnianie im rekompensaty pieniężnej za bezpośrednie skutki ich bezprawnego działania. Zresztą przyznanie wynagrodzeń za samowole rodziłoby dalsze komplikacje, a zwłaszcza problem określenia zobowiązanego do wypłaty takiego świadczenia, który w ten sposób de facto zostałby obciążony odpowiedzialnością za nielegalne działania innych osób. Trudno uznać takie rozwiązanie za zgodne z Konstytucją. Ponadto, przyznanie wynagrodzeń za samowole oznaczałoby rozprzestrzenianie się tego zjawiska w ROD, gdyż w praktyce uniemożliwiałoby usuwanie takich osób, które należałoby „wykupić”. Taki mechanizm byłby deprawujący. Nie sposób więc zrozumieć motywacji dla przedmiotowego postulatu RPO. Tym bardziej, że analogiczna regulacja – do kwestionowanego przez RPO zapisu ustawy o ROD – znajduje się w art. 33 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który nie przewiduje wynagrodzenia dla użytkownika wieczystego za budynki i inne urządzenia wzniesione wbrew postanowieniom umowy z właścicielem. Rozwiązanie to obowiązuje od ponad 18 lat i nikt – łącznie z RPO – nie kwestionował ani jego zasadności, ani konstytucyjności.
W świetle powyższych uwag Prezydium Krajowej Rady PZD pragnie zauważyć, że w swoich rozważaniach RPO zupełnie pominął regulacje ustawy o ROD, które w sposób oczywisty przeczą jego tezie o pozbawieniu ochrony prawnej osób, które wskutek wypowiedzenia mogą utracić prawo do działki, jak również prawo do wynagrodzenia za majątek. Z szeregu przepisów ustawy o ROD jednoznacznie wynika ochrona sądowa przysługująca działkowcom. Dotyczy to w szczególności wypowiedzenia prawa do działki (art. 37) oraz wynagrodzenia (art. 42 ust. 4). A zatem sprawa pozbawienia prawa do działki nie kończy się na wypowiedzeniu. Wszak przeprowadzenie eksmisji następuje na podstawie wyroku sądowego. Świadczy to tylko o bezpodstawności zarzutów wobec ustawy o ROD, która należycie chroni prawa działkowców i innych zainteresowanych osób, zwłaszcza poprzez zagwarantowanie szerokiej ochrony sądowej.
Można wręcz stwierdzić, że ochrona ta idzie tak daleko, że skuteczne usunięcie z działki za samowolę budowlaną jest procesem wyjątkowo długotrwałym, obostrzonym wieloma restrykcjami. Potwierdzeniem tego jest fakt, że na obecną chwilę nie ma problemu masowych wypowiedzeń, a tym bardziej – eksmisji. Tworzenie takiej histerii jest częścią kampanii osób, które bezprawnie pobudowały domy mieszkalne na terenie ROD. Działania organów PZD są nakierowane przede wszystkim na usuwanie z władz (zarządów) ROD osób zamieszkujących w samowolach budowlanych. Dotychczasowa praktyka dowiodła bowiem, że osoby takie nie tylko chcą mieszkać, ale usiłują przejąć władzę w ogrodach, aby narzucać zwykłym działkowcom swoje porządki. Chodzi o nierzadkie przypadki forsowania takich rozwiązań, które ułatwią im faktyczne przekształcenie ogrodów w osiedla mieszkaniowe, gdzie prawa działkowców będą ustępować wobec oczekiwań osób zamieszkującym.
Jednocześnie nie chcą rezygnować ze statusu działkowca i ROD, jaki wynika z ustawy, którą tak krytykują. Chodzi im bowiem o dalsze korzystanie z przywilejów ustawowych, np. podatkowych, które są zarezerwowane dla działkowców. Zresztą sam fakt bezprawnego wybudowania domów mieszkalnych bez pozwolenia i zamieszkiwania bez ponoszenia żadnych obciążeń jest najbardziej jaskrawym przykładem nadużywania, żeby nie powiedzieć – żerowania – na prawach przyznanych uczciwym działkowcom. Takie nadużycia w sposób oczywisty stanowią zagrożenie dla utrzymania tych istotnych przywilejów, co tłumaczy, dlaczego środowisko polskich działkowców od lat zwalcza zjawisko zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa w ROD.
Z tego względu społeczność działkowców od lat żywi nadzieję, że w walce przeciwko tym zjawiskom uzyska znaczącą pomoc ze strony organów publicznych. Jednak rozczarowujące stanowisko RPO całkowicie zawodzi te oczekiwania. Okazało się bowiem, że - zamiast wsparcia w walce z niszczeniem ogrodów przez nielegalną budowę domów mieszkalnych – Rzecznik dokonał wybiórczej interpretacji ustawy o ROD i przeprowadził akademickie dywagacje, aby na siłę wykazać, że przepisy zwalczające samowole i zamieszkiwanie w ROD są wadliwe i nieprecyzyjne, choć wszyscy – łącznie z zamieszkującymi – aż nazbyt dobrze je rozumieją. Na podstawie tak subiektywnej analizy RPO zgłosił postulat nowelizacji tych przepisów poprzez ich daleko posuniętą liberalizację. Rzecznik proponuje bowiem, aby sprawy pozostawić wyłącznie organom nadzoru budowlanego. Wynika więc stąd, że pozostałe sankcje miałyby zostać zniesione. Biorąc pod uwagę dotychczasową skuteczność organów budowlanych w tym zakresie można stwierdzić, że proponowana zmiana skutkować będzie możliwością bezkarnego zamieszkiwania na terenach ROD w zwykłych budynkach mieszkalnych. Łatwo przewidzieć, że jest to prosta droga do zniszczenia polskich ogrodów, które szybko zamienią się w dzikie osiedla, koczowiska lub zwykłe slumsy.
Mając powyższe na uwadze, Prezydium Krajowej Rady PZD uznaje stanowisko RPO za działanie godzące w istotę ogrodnictwa działkowego. Inicjatywa Rzecznika stanowi niebezpieczny precedens w dotychczasowej działalności konstytucyjnego organu, który ma być strażnikiem praw obywatelskich. Występuje bowiem nie tylko na rzecz osób, które celowo i rażąco naruszyły obowiązujące prawa, ale również postuluje – w ich partykularnym interesie – o zmianę prawa w celu usankcjonowania dokonanego przez te osoby bezprawia. Nie baczy przy tym, że rozwiązanie to godzi w prawa i interesy osób respektujących prawo, tj. przytłaczającej większości działkowców. Takie stanowisko jest demoralizujące, gdyż zachęca do łamania prawa i jednocześnie zniechęca do jego przestrzegania. W ten sposób RPO działa ewidentnie przeciwko polskim działkowców, którzy uczciwie i z poszanowaniem prawa korzystają ze swoich działek. Poglądy RPO mogą bowiem przyczynić się eskalacji procederu zamieszkiwania i ponadnormatywnego budownictwa w ROD. Uderzy to przede wszystkim w praworządnych obywateli, którzy są działkowcami. Dlatego też, mimo pomijania przez RPO organizacji reprezentującej ponad milion działkowców, Związek wyraża nadzieję, że Rzecznik zweryfikuje swoje poglądy, uwzględniając tym razem racje wyrażone przez stronę, która dąży do przestrzegania obowiązującego prawa w rodzinnych ogrodach działkowych, a tym samym – obrony polskich ogrodów przed wynaturzeniem i likwidacją.
PREZYDIUM KRAJOWEJ RADY
POLSKIEGO ZWIĄZKU DZIAŁKOWCÓW
Warszawa, dnia 11 marca 2016 r.
KOMUNIKAT
Prezydium KR PZD
z dnia 18 lutego 2016 r.
w sprawie zasad rozliczania wywozu śmieci przez działkowców zamieszkujących na terenie ROD
Zjawisko zamieszkiwania na terenie ROD stanowi problem, z którym od lat zmaga się Polski Związek Działkowców. Mimo, że zakaz zamieszkiwania na terenie ROD jest uregulowany w ustawie o ROD oraz Regulaminie ROD ciągle znajdują się działkowcy, którzy łamiąc przepisy prawa przenoszą się na działkę z rodziną i całym swoim dobytkiem.
Krajowa Rada PZD od wielu lat podkreśla, że korzystanie z działki i altany w celach mieszkalnych zaprzecza podstawowym funkcjom ROD. Bowiem ogrody działkowe nie mają na celu zaspakajania potrzeb mieszkaniowych, lecz potrzeb wypoczynkowych, rekreacyjnych i socjalnych działkowca oraz jego rodziny i nie mogą stanowić miejsca do stałego pobytu.
Zamieszkiwanie na terenie ROD generuje również wiele problemów, w tym problem śmieci. Osoba, która przez cały rok zamieszkuje na terenie ogrodu produkuje dużo większą liczbę odpadów niż osoba, która tylko sporadycznie przebywa na terenie ROD. Powstaje zatem kwestia, jak powinien być rozliczany wywóz śmieci od osoby całorocznie korzystającej z działki w ogrodzie. Problem ten wielokrotnie sygnalizowała KR PZD i Prezydium KR PZD m.in. w uchwale nr 224/2015 z dnia 30.09.2015 r. w sprawie wytycznych dla zarządów ROD i ogrodów objętych ustawą śmieciową. W uchwale tej wyraźnie podkreślono, że zarządy ROD nie powinny dopuszczać do zamieszkiwania na działkach w ROD. W przeciwnym razie gmina może uznać tereny ROD jako nieruchomości zamieszkane i wprowadzić wyższe stawki opłat niż dla nieruchomości niezamieszkanych.
W powyższej tematyce wypowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w wyroku z dnia 15.04.2015 r. (I SA/Gd 166/15). WSA, rozpatrując zapytanie w indywidualnej sprawie, uznał, że co do zasady odbiór śmieci z terenów ROD powinien odbywać jak dla nieruchomości niezamieszkałych. Jednakże, w przypadku, gdy na terenie ROD zamieszkuje działkowiec, jego działka powinna zostać potraktowana jako nieruchomość zamieszkana i powinien rozliczać z niej wywóz śmieci jak z nieruchomości zamieszkanej. Przy czym nie ma żadnego znaczenia, że obowiązuje zakaz zamieszkiwania na terenie ROD określony w ustawie o ROD oraz przeznaczenie ogrodu działkowego, jakim jest wypoczynek i rekreacja. WSA stwierdził, że „z punktu widzenia art. 6 c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach znaczenie ma faktyczne zamieszkiwanie na nieruchomości, czego skutkiem jest generowanie odpadów komunalnych (…)”.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku rozstrzygnął również zagadnienie: kto w przypadku zamieszkiwanej działki w ROD powinien rozliczać wywóz śmieci (stowarzyszenie ogrodowe czy działkowiec)? WSA uznał, co do zasady zapewnienie zbierania odpadów komunalnych powstałych na terenie ROD należy do stowarzyszenia ogrodowego, w szczególności zarządu ROD (art. 15 ust. 2 ustawy o ROD). Przepisy ustawy o ROD nie przewidują jednak sytuacji, w której odpady komunalne wytwarzane będą przez osoby zamieszkujące na terenie ROD, gdyż zamieszkiwanie na terenie ogrodu jest przez w/w ustawę zabronione. Zatem, ustawa o ROD odnosi się wyłącznie do użytkujących działki w ROD, a nie do osób je zamieszkujących. Natomiast, do osób zamieszkujących na nieruchomości, w tym ROD odnosi się ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która nakłada obowiązek indywidualnego rozliczania się z wywozu śmieci, „bez względu na zobowiązania względem stowarzyszenia ogrodowego”. W tym celu, osoba zamieszkująca na terenie ROD zobowiązana będzie do składania deklaracji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z nieruchomości zamieszkałej i opłacania odbioru śmieci we własnym imieniu. Pierwszą deklarację należy złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w terminie 14 dni od pierwszego dnia zamieszkania.
Reasumując:
- Działkowiec, który wbrew przepisom obowiązujących w PZD zamieszkuje na działce w ROD winien indywidualnie opłacać wywóz śmieci z działki w ROD. Rozliczanie z wywozu śmieci winno następować na podstawie deklaracji opłaty za wywóz śmieci z nieruchomości zamieszkałej, składanej do gminy przez osobę zamieszkującą na działce w ROD,
- Niezależnie od zamieszkiwania na działce w ROD, każdy działkowiec winien partycypować w kosztach funkcjonowania ROD przypadających na jego działkę poprzez uiszczanie opłat ogrodowych, obejmujących m.in. koszty wywozu śmieci z terenów ROD,
- Nic nie stoi na przeszkodzie, aby działkowiec, który zamieszkuje działkę w ROD, w związku z ponoszeniem opłaty ogrodowej negocjował z gminą wysokość ponoszonej opłaty za wywóz śmieci z jego działki rodzinnej. Nie ma to jednak wpływu na zobowiązania wobec ROD związane z obowiązkiem uiszczenia opłaty ogrodowej, która obowiązuje w pełnej wysokości.
WICEPREZES PREZES
/-/ Tadeusz JARZĘBAK /-/ Eugeniusz KONDRACKI
Warszawa, dnia 18 lutego 2016 r.
